26/03/1975: Giải phóng thành phố Huế

Nguồn: “Hue falls to the communists,” History.com (truy cập ngày 26/03/2015).
Biên dịch & Hiệu đính: Nguyễn Huy Hoàng
Ngày 26 tháng 3 năm 1975, quân đội Bắc Việt giải phóng Huế, thành phố nằm ở miền Trung Việt Nam. Huế là thành phố lớn nhất rơi vào tay quân đội cộng sản khi đó trong chiến dịch tấn công mới của họ. Chiến dịch bắt đầu từ tháng 12 năm 1974, khi Bắc Việt tiến hành một cuộc tấn công lớn nhằm vào Phước Long, một tỉnh nằm ở phía Bắc Sài Gòn, sát biên giới Campuchia. Quận lỵ Phước Bình thất thủ hôm mùng 6 tháng 1 năm 1975.
Tổng thống Mỹ Richard Nixon đã nhiều lần hứa với Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu rằng Mỹ sẽ viện trợ cho miền Nam Việt Nam nếu Bắc Việt vi phạm nghiêm trọng Hiệp định Paris 1973. Tuy nhiên, Nixon đã từ chức (sau vụ Watergate) trước khi Phước Long thất thủ, và người kế nhiệm ông, Tổng thống Gerald Ford, đã không thể thuyết phục được Quốc hội thực hiện những lời hứa của Nixon đối với Sài Gòn.
Tình hình này tạo điều kiện cho Quân đội Bắc Việt, họ sau đó đã phát động một chiến dịch giải phóng thị xã Ban Mê Thuột ở Tây Nguyên vào tháng 3 năm 1975. Quân đội Việt Nam Cộng Hòa phòng ngự rất yếu ớt và bị áp đảo trước quân lực Bắc Việt. Một lần nữa, Hoa Kỳ đã không làm gì để cải thiện tình hình. Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu ra lệnh rút toàn bộ lực lượng ở Tây Nguyên về những cứ điểm phòng thủ chắc chắn hơn về phía Nam (là duyên hải Trung Bộ). Việc rút quân ban đầu tưởng chừng hợp lý này đã gây nên cơn hỗn loạn lan ra toàn bộ lực lượng quân đội Việt Nam Cộng Hòa. Họ từ bỏ Pleiku và Kontum với rất ít giao tranh, và bị quân đội Bắc Việt tấn công từ cả hai mặt trận phía Bắc và phía Tây. Quảng Trị và Huế nhanh chóng thất thủ. Quân đội cộng sản nhanh chóng chiếm được Đà Nẵng, thành phố lớn thứ hai ở miền Nam Việt Nam. Nhiều người dân và binh lính miền Nam Việt Nam đã thiệt mạng trong những cơn hỗn loạn khi cố gắng trốn chạy trên các sân bay, bến cảng, và các bãi biển.
Đến lúc này, quân đội Việt Nam Cộng Hòa đã rút khỏi hầu hết các mặt trận ở phía Bắc miền Nam Việt Nam. Quân giải phóng miền Nam tiếp tục tấn công, dọc theo duyên hải Trung Bộ, tràn ngập hết thành phố này đến thành phố khác, đánh bại quân lực Cộng hòa. Đến ngày 27 tháng 4, quân đội Bắc Việt đã bao vây Sài Gòn và bắt đầu điều động lực lượng để chuẩn bị cho cuộc tấn công cuối cùng của họ, được biết đến với tên gọi “Chiến dịch Hồ Chí Minh.” Sáng 30 tháng 4, Sài Gòn thất thủ. Những chiếc xe tăng của quân đội miền Bắc phá đổ cánh cổng Dinh Độc lập, đưa Chiến tranh Việt Nam đến hồi kết thúc.

Posted in: Chính Trị