Trung Quốc với chiến lược M & A

Dường như không có sức mạnh nào có thể cản trở các doanh nghiệp Trung Quốc phát triển. Từ những năm 1970, kinh tế Trung Quốc phát triển nhanh chóng đến kinh ngạc. Những biến đổi kinh tế diễn ra quá nhanh thường khiến cho nhiều người không nhận ra được thực tế rằng các công ty Trung Quốc cũng đã trải qua những thất bại không nhỏ.
Chúng ta có thể thấy rõ điều này qua bức tranh sát nhập - mua bán (M&A) của các công ty Trung Quốc trong thập kỉ vừa qua với nhiều minh chứng nổi bật. Trước thời điểm gia nhập Tổ chức thương mại thế giới WTO, chính phủ Trung Quốc đã nhận định rằng các công ty trong nước muốn tồn tại cần phải có năng lực cạnh tranh toàn cầu; năm 2000, chính phủ Trung Quốc đã đề ra chính sách 'vươn ra thế giới', lần đầu tiên cho phép các công ty trong nước mua lại các công ty nước ngoài. Nhiều doanh nghiệp nhà nước, cũng như các tập đoàn tư nhân đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội này. Tổng giá trị M&A của Trung Quốc từ 1,6 tỷ USD năm 2003 tăng vọt lên đến 18,2 tỷ USD năm 2006, làm gia tăng lo ngại về mối đe dọa thâu tóm thế giới của Trung Quốc.

Những công ty Trung Quốc đầu thế kỷ XXI bắt đầu chiến lược mua lại & sát nhập với các công ty lớn trên thị trường quốc tế ở nhiều ngành khác nhau.

Các công ty Trung Quốc tham gia làn sóng M&A đầu tiên - trong đó có TCL mua lại hãng điện tử Thomson của Pháp để lập nên tập đoàn TCL -Thomson; tập đoàn công nghiệp ô tô Thượng Hải (SAIC) thôn tính SsangYong Motor, Hàn Quốc; Ping An đầu tư vào tập đoàn tài chính Belgian-Dutch financial group Fortis; Ningbo Bird hợp tác chiến lược với Sagem của Pháp và tập đoàn D'Long thì mua lại Murray Inc. của Mỹ - đều thất bại thảm hại, cuối cùng phải rút lui hoặc bán lại những công ty nước ngoài mà họ đã mua.
Thế nhưng, những thất bại đầu tiên đó không thể đánh gục Trung Quốc giống như đã làm tê liệt kinh tế của các quốc gia đang phát triển khác. Trung Quốc không từ bỏ mục tiêu của mình mà lặng lẽ, nhanh chóng tìm hướng đi mới. Đối với người Trung Quốc, đặc biệt là thế hệ đã trưởng thành, thất bại không phải là khi vấp ngã, thất bại là khi người ta không chịu đứng lên.
Quan chức Trung Quốc cùng với ban quản trị, điều hành của các công ty đã nhanh chóng chuyển hướng M&A, thay đổi cả mục tiêu mà họ theo đuổi và cơ sở để có được sự kiểm soát toàn cầu.
Thay vì mua lại các nhãn hiệu nổi tiếng toàn cầu, mạng lưới bán hàng hay danh tiếng của các công ty nước ngoài, các công ty Trung Quốc hiện nay đang cố gắng mua các tài sản cụ thể như các mỏ khoáng sản, công nghệ tiên tiến và các thiết bị, phương tiện phục vụ nghiên cứu, phát triển (R&D). Ngoài ra, các công ty Trung Quốc không còn sử dụng quyền kiểm soát của mình để chiếm thị phần lớn trên thị trường thế giới mà sử dụng nó để củng cố vị thế trên sân nhà.
Vẫn còn quá sớm để đánh giá hiệu quả của cách tiếp cận mới này, nhưng những kết quả ban đầu mà chúng tôi sẽ giới thiệu sau đây là rất đáng khích lệ. Giống như đại ý câu nói nổi tiếng của người Trung Quốc - người thông thái là người biết đánh giá đúng, người đánh giá đúng nhờ có nhiều kinh nghiệm và kinh nghiệm có được là từ những lần đánh giá sai - vì trải qua những thất bại đau đớn trong quá khứ mà các công ty Trung Quốc tham gia M&A phải tìm ra con đường khác dẫn đến thành công trong tương lai.

Thất bại thảm hại trong cuộc đua M&A

Chiến lược M&A của Trung Quốc đã tiến triển nhanh chóng trong thập kỉ vừa qua. Vào những năm 1990, khi chính phủ bắt đầu đưa công nghệ nước ngoài vào thị trường trong nước, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhà nước mua cổ phần của các công ty năng lượng và các nhà khai thác tài nguyên ở nước ngoài. Trung Quốc chủ trương áp dụng chiến lược lôi kéo, thu hút các công ty tham gia vào các xí nghiệp liên doanh, công ty hợp danh, và các hợp đồng mua bán công nghệ với nước ngoài. Trung Quốc thay đổi hướng đi này từ tháng 10 năm 2000, 15 tháng trước khi đất nước gia nhập WTO. Trung Quốc nhận ra rằng các công ty trong nước sẽ mãi ở vị thế phụ thuộc nếu dựa dẫm quá nhiều vào chuyển giao công nghệ từ các tập đoàn đa quốc gia.
Trong 3 năm tiếp theo, Trung Quốc dỡ bỏ một số rào cản đối với đầu tư nước ngoài được dựng lên vào những năm 1990. Đến cuối năm 2004, Thủ tướng Ôn Gia Bảo chính thức tuyên bố: "Chính phủ Trung Quốc khuyến khích các công ty trong nước tiến ra thị trường toàn cầu và cuộc đua M&A chính thức bắt đầu. Số thương vụ M&A tăng lên nhanh chóng: từ con số 40 vào năm 2003 đã tăng gấp đôi lên 82 năm 2006 và đạt đỉnh điểm 298 năm 2008.

Trung Quốc say sưa mua lại các công ty nước ngoài

Sau khi chính phủ Trung Quốc tuyên bố sẽ hỗ trợ các công ty hoạt động ở nước ngoài, các tập đoàn Trung Quốc thi nhau 'ra biển lớn'. Tổng giá trị M&A tăng lên đáng kể từ năm 2004 trước khi giảm xuống trong thời kỳ cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên đến năm 2010, các công ty Trung Quốc lại trở lại cuộc đua.
Thế nhưng, nhiều công ty Trung Quốc, nhất là các công ty do các tập đoàn tư nhân điều hành nhanh chóng thất bại thảm hại. Một số công ty buộc phải bán các tài sản đầu tư, quay lại điểm xuất phát ban đầu hoặc thậm chí phá sản. Chúng ta sẽ xem xét 3 vụ M&A - một doanh nghiệp nhà nước, một công ty tư nhân và một xí nghiệp liên doanh- được nhắc đến nhiều nhất để hiểu thêm về lý do thất bại trong làn sóng M&A đầu tiên.

Posted in: chiến lược