Khủng hoảng tài chính của đảo Síp (Cyprus) - tại sao và như thế nào?

cũng là một trong những nền kinh tế phát triển nhất trong vùng. Nhưng hiên nay, nền kinh tế ở Síp đang hứng chịu một loạt khủng hoảng nặng nề.

Vì sao xảy ra khủng hoảng ở Síp lớn như vậy?

Quy mô hệ thống ngân hàng tăng nhanh chóng từ 5.5x lên 8x GDP: luật ngân hàng lỏng lẻo và thuế thấp đã thu hút dòng vốn từ nước ngoài. Ngoài ra Síp còn chịu ảnh hưởng mạnh từ kinh tế Hy Lạp, các ngân hàng Síp có khoản vay lớn cho Hy Lạp : khu vực tư nhân (21 tỷ EUR), khu vực công (5 tỷ EUR) trước khi Hy Lạp bị khủng hoảng. Khi Hy Lạp suy thoái, phần lớn các khoản vay bị mất (write-off). Síp là một trong những nước có kinh tế yếu nhất khối EU do nền kinh tế liên kết quá chặt chẽ với Hy Lạp.

Nợ tiêu dùng cao, các khoản vay cho cá nhân mua nhà lên 130% GDP, cao nhất EU. Giá nhà giảm 20% kể từ đỉnh năm 2008 khiến cho các hộ vay gặp khó khăn về tài chính và chính sách thắt chặt tiêu chuẩn cho vay đã thúc đẩy quá trình giảm nợ (deleveraging).

(Nguồn: Moody's, Vfpress)

Những đề xuất giải cứu

Chi tiết các khoản cứu trợ: tổng là 17 tỷ EUR
- Nguồn lực trong nước:
+ Thuế đánh vào người gửi tiền: 5,8 tỷ EUR
+ Tăng thuế doanh nghiệp lên 12,5%
+ Tư nhân hóa: 1,4 tỷ EUR
+ Cam kết thắt chặt chi tiêu tài khoản còn 4,5% GDP
- Nguồn lực bên ngoài :
+ IMF/ESM: 10 tỷ EUR (chưa xác định chính xác)
+ Nga: các điều khoản tốt hơn trên khoản vay 2,5 tỷ EUR hiện tại

(Nguồn: Internet)

Chi tiết chính sách thuế đánh vào các khoản tiền gửi
- Tổng thống Síp đề xuất : 6,75% đối với khoản tiền gửi dưới 100k EUR, 9,9% nếu lớn hơn 100k
- ECB đề xuất : 0% nếu dưới 100k, 25% nếu trên 100k
- Đề xuất khác : 3% nếu dưới 100k, 12,5% nếu trên 100k
- Tổng tiền gửi là 68 tỷ EUR : 34% là trên 100k, và ít nhất 45% giữ bởi người nước ngoài.
- Mức thuế dự tính thu được là 5,8 tỷ EUR nếu dược áp dụng , tương đương 33% GDP của Síp, 8,5% của khoảng tiền gửi (GDP của Síp là 17 tỷ EUR , tiền gửi là 68 tỷ EUR).

Thực trạng

Những người gửi tiền lớn, có giá trị từ trên 100.000 EUR trở lên tại ngân hàng lớn nhất của đảo Síp có thể phải chấp nhận mất tới 60%. Trong khi đó dịch vụ chuyển tiền phi pháp để né các biện pháp kiểm soát dường như đang nở rộ.

Người chờ đợi sốt ruột tại một chi nhánh ngân hàng Laiki mở lại vào 28 tháng 3 ,sau 12 ngày tạm ngừng tại Nicosia, Síp
(Nguồn: Reuters)

Sinh viên phản đối các biện pháp thắt lưng buộc bụng
(Nguồn: AFP)

Cảnh sát chống bạo động đứng gác bên ngoài Nhà Liên minh châu Âu khi sinh viên tập trung cho một cuộc biểu tình ở Nicosia, Síp, nhằm phản đối gói cứu trợ vào 26/3
(Nguồn: BBC)

Tất cả chi nhánh nước ngoài của các ngân hàng Síp sẽ dần dần được bán đi, tin do Bộ trưởng Tài chính Michalis Sarris công bố vào ngày thứ Bảy

Mới đây có ít nhất 3 người cố gắng trốn khỏi đảo Síp mang theo số tiền khoảng hơn 200.000 EURo. Người này sau đó đã bị bắt và số tiền bị tịch thu. Theo quy định hiện nay, mỗi cá nhân khi rời khỏi đảo Síp chỉ được mang theo tối đa 1.000 EURo. Vì thế, chính phủ Síp buộc phải đưa ra quy định trên để ngăn tiền tháo khỏi đất nước. Những ngày gần đây cảnh sát của Síp thậm chí phải tăng cường an ninh tại các khu vực ven biển để ngăn người dân mang tiền trốn khỏi đất nước bằng thuyền.

Hậu quả

Ảnh hưởng đến kinh tế Nga:

Theo thống kê của Tổ chức Xếp hạng Tín dụng Moody's, các doanh nghiệp Nga hiện đang gửi gần 30 tỷ USD trong tổng 68 tỷ USD tiền gửi tại các ngân hàng Síp. Với số tiền gửi lớn như vậy, những doanh nghiệp Nga không thể không lo lắng  nếu những bất ổn trong hệ thống ngân hàng Síp xảy ra.

Ảnh hưởng đến giá vàng

Giá vàng đang hướng đến tháng tăng đầu tiên trong nửa năm qua, mức tăng trong tháng 3 khoảng 1,6%. Nguyên nhân chính bởi nhà đầu tư lo sợ về tình hình ổn định tài chính tại khu vực đồng tiền chung châu Âu.

Tại Síp, tâm lý lo lắng vẫn hiện diện. Ngay từ trước khi các ngân hàng mở cửa phiên ngày hôm nay (28/3), hàng trăm người đã xếp hàng để rút tiền. Thời kỳ tháng 9/2011 khi khủng hoảng châu Âu căng thẳng, giá vàng đã có lúc vượt mức 1.900USD/ounce. Tâm lý thận trọng với triển vọng vĩ mô được dự báo sẽ vẫn tiếp diễn, vì vậy giá vàng sẽ có thể tiếp tục tăng trong tháng tới. Thế nhưng, xu thế của giá vàng sẽ được dự báo chính xác hơn trong những ngày tới khi nhiều nhà giao dịch trở lại sau kỳ nghỉ.

Nguồn: Citibank, Vfpress, Gafin

Hà An

Posted in: Tài chính tiền tệ